7 Mayıs 2014 Çarşamba

Gizli Göz, Philip K. Dick, İsaac Asimov, Larry Niven, Poul Anderson


9 ünlü yazarın gizem / bilimkurgu öykülerinden derlenmiş kitap. Kitabın geneline yayılmış olan mota mot çeviriler ve bazı yerlerde çevrilmeden bırakılmış kelimeler okuma zevkine balta vuruyor. Kimi yerlerde yazım hataları göze çarpmakta. Polisiye / gizem / bilim kurgu karışımı olan öykülerin çoğunda Malthusçuluk akımının izleri olması 60-70 yılları arasında yazıldıklarına dair ipucu veriyor. Çarpıcı öyküler çoğunlukta olmasa da, beklenmedik yazarlar sürpriz kurgu oyunları ve etkileyici sonlarla eseri son derece güzel süslemişler. Hikayelere göz atmak gerekirse:
Çalan Çanlar
Ay'ın karanlık yüzünde egzotik canlı kabukları için işlenen bir cinayeti konu alıyor. Yazar cinayet esnasında failin söz konusu mekanda olmadığı mazaretinin gerçekliği üzerinden konuyu irdelemiş. Düşüncelerin okunmasının suç olup olmadığı sorusunu bir cinayet soruşturmasına dahil edip özel yaşamın ihlalini sorgulamış. Gezegenler arası ulaşım ve konaklamanın kesin delillerinin neler olabileceği ana sorgulama konuları olarak okurun karşısına çıkmakta. Şaşırtıcı bir sonla hikayesini kapatan yazar kendisiyle yaptığı mantık düellosunu okuru sıkmadan aktarmayı başarmış.
Mars Tacının Mücevherleri
Mars uygarlığının Dünya'ya sergilenmesi amacıyla verdiği ziynetin Mars yolunda çalınmasını işleyen hikaye insansız uzay araçlarının kaçakçılık aracı olarak kullanabilme ihtimali üzerinde durmuş. Klasik bir "kilitli oda gizemi" nin iki uygarlığın ajanlarının ortak çabası sonucu çözüme kavuşturulması hoş bir şekilde işlenmiş.
Bir Scarletin Çalışması
Klasik Farmer imzası taşıyan hikaye pervasız ve tabansız hayaller ve zorlama fallik bir mizahın izlerini taşıyor. Ünlü bir ressamın tablolarının değil de kendinin çalınmasını işleyen konu süper zeki ve konuşan bir köpek dedektif ve insan dedektifin araştırmalarını konu alan hikaye akıcı olmasına karşın çok fazla gizem sunmuyor. yazar Lewis Carroll, Francis Bacon ve Carl G. Jung, Oz Büyücüsü atıflarında bulunmuş.
Kazanan
Politik tutuklulara vericiden fazla uzaklaştıkları takdirde elektrik şoku veren,pilot uygulamanın gerçekleştirildiği bir hapishane ve mahkumlarının durumun aktarıldığı hikaye fazlasıyla tekdüze ve insan azmini yüceltmesine, devletin tahakkümüne baş kaldırmasına karşın mesajlarını çok zayıf şekilde aktarmış. Okuru ne yazık ki hayal kırıklığına uğratıyor.
Küçük Detweiler
Klasik bir cinayet öyküsünü konu alan roman kimi yerde fanteziye kaçan önermeleriyle tarzından uzaklaşmış. Gizem ve polisiye öğelerini başarılı bir şekilde işlemesine karşın "katil vampir" motifi biraz fazla şekere bulanmış ucuz bir yeniden yorumlamadan öteye gidememiş.
Zamanlamalı Pozlar
Silah taşımanın yasak olduğu bir gelecekte gerçekleşen cinayeti konu alan hikaye, zaman içindeki hareketleri yakalayabilen bir fotoğraf makinesiyle çözülmeye çalışılmasını irdelemiş. Fotoğrafçıların aşina olacağı terim ve kavramları okura yabancılık çektirmeden ve sıkmadan aktarmayı başaran yazar tokat gibi bir sonla okuru şaşırtmayı başarıyor.


Sınırı Geçmek
Çöken teknolojinin ardından ona bağımlı toplumun düşeceği zorlukların incelendiği hikaye çöküşe sebep olan kadının eşinin ağzından aktarılmış. Doğa üzerine tahakkümün irdelendiği uzak gelecek arkaplanında Malthuşçu önermeler göz çarpıyor. Karakterini yitirmiş şehirlerin birörnekleşmiş insanlar imasını içinde gizlediği çok katmanlı örgüsü, iç grup dış grup çatışmasını da incelemeyi ihmal etmiyor. makyavellizm sorgusu, çevreci hatta "Yeşil anarşist" önermelerin ön planda olduğu, statüko ve bürokrasi yergisini de bünyesinde barındıran öykü son derece başarılı bir çalışma.
Savaş Oyunu
Usta yazar, çocukların dış dünyayla yüzleşmesi sorunsalını yapay zeka içeren bir savaş oyunu ile aktarırken Wells'in "Küçük Savaşları" atfını da içinde barındırıyor. Kaçışçılığın yüceltildiği öykü ünlü Monopoly aile oyunu ile incelikle dalga geçmiş. Ganymede uygarlığının ithal oyuncakları Dünya'lı çocuklara mülksüzlüğü ve toplumsal değerleri kendi uygarlıklarından daha iyi aktarması gibi güçlü tezatlar ve kıyaslar yerinde ve güçlü önermeler. K. Dick her zaman ki gibi okurunu hayal kırıklığına uğratmıyor.
Arm
Son derece sert bir distopya olan öykü, uç noktalarda Malthusçu önermeler taşımakta. Kilitli oda gizemini bir duralan ( aslında bir zamansal sıkıştırıcı ) ile süsleyen yazar, izinsiz annelerin avlandığı bir gelecekte yıldızlar arası ulaşım sorununu çözebilecek bir bilim adamının ölümünü soruşturuyor. İlginç kurgu oyunlarına ve zeki sorgulamalara sahip olan öykü son derece akıcı.