10 Aralık 2013 Salı

Hayvanlar Ne İster, Marian Stamp Dawkins


Yazar, metnini tarım ve çevre raporlarında "Hayvan refahı" nın hiç geçmediğini belirterek açmış. insanların hayvanlara karşı tutumunun, duyarlılığın, önyargının, kişisel çıkarın ve onları kullanmanın karışmasından oluştuğunu, hayvanların y iş için kullanıldığını ifade etmiş. Hayvan refahının yalnızca bol yiyeceğe ve zengin yaşam koşullarına sahip olan insanların ilgileneceği bir üst-orta sınıf zevki olarak görülüp yanlış algılandığını, Hayvan refahına ilişkin en güçlü savların hayvan refahının insanınkiyle ilişkilendirilmesiyle ortaya çıkacağını belirtmiş. hayvanat bahçelerinin neden iyi refah ifade etmeyeceğini açıklayıp " doğal" , köy mutfağı" gibi vurgular sayesinde insanların aslında hayal satın aldıklarının altını çizmiş. "Doğal" kelimesinin genellikle "mükemmellik" ili ilişkilendirildiğini belirtip, önkabul ve çağrışımların gücüne giriş yaparak bilişselcilerin sıklıkla kullandıkları şema kavramına atıflarda bulunmuş.

İnsan aklı gibi olmayan aklı, insan gibi olmayan duyguları ifade edecek sözcüklerimiz olmadığını, İnsan olmayan şeylere insansı nitelik ( insanbiçimcilik ) atadığımızı ifade eden yazar, Lorenz, Bekoff, Blackmore ve Griffin atfılarında bulunmuş ve etolojinin güçlü isimlerinden saygıyla bahsetmiş. Griffin'e göre avlanma stratejilerindeki değişkenlik yani beceriklilik ve yeni durumlarla başa çıkma yeteneğini bilincin kanıtıdır diye yazar, hayvanların yalnızca içgüdülerinin, basit denemelerin ve hata yaparak öğrenmenin dışına çıkarak haraket edebileceğini, hayvanların düşünebileceğini vurgulamış. Hala insanlardaki biliç yapısının nasıl ortaya çıktığına dair kesin bir fikrimiz olmadığını bu yüzden bilinmeyen bir kapsamı hayvanlarda aranmasının etolojiye zarar verdiğini metninin çoğu yerinde vurgulamış.

Hayvanların tümünün ilk başta şans eseri olarak ardından bundan faydalanarak olaylar arasındaki bağlantıları çözme yeteneiğne sahi olduğunu, kalıtsal davranışlar ve öğrenmenin de bilinçliliğin bir kanıtı olarak görülebileceğini belirtip Ryle ve "makinedeki hayalet" atfından bulunuş. Fiziksellik ve düalizm ( aslında dikotomi ) yi açıkladıktan sonra bilincin henüz şifresini çözemediğimiz oldukça becerikli bir yazılım olduğunu belirtmiş. Filozofların Zombi testini açıklayıp ( çok ciddi bir sorgu ve yerinde kullanılmış ) evrimselci sorgulamalara girmiş ve Turing testi atfında bulunmuş. Görüntüleme sistemleri ve nörofizyolojideki gelişmelerden kısaca bahsedip Acı çekmeyen hastalar ve kör görüşü gibi son derece ilginç vakaları irdelemiş.

Doğal seçilimin ara nokta bulup belirli bir yeteneği diğeri pahasına geliştirdiğini balık ve sürüngen beyinlerine hala sahip olduğumuzu ancak yakın zamanda yeni kısımların geliştiğini ( evrimsel ölçekte elbette ), insanların dilinin ortaya çıkması sürecinde beyinde yeni bir bölgenin evrimleşmediğini dilsel faaliyetlerde aktif olan bölgelerin büyük kısmına primatların da sahip olduğunu ifade etmiş. Darwin Ve " insan ve hayvanlardaki Davranışların ifadesi" kitabına atıfta bulunan yazar, Darwin'in bir duygusal davranışın ifadesi ve onun arkasındak olan veya olmayan bilinçli farkındalığın ayırdına vardığını belirtmiş.  Hormonal tepkimelere , evrimsel silahlanma yarışına kısaca değinen yazar, hayatta kalma içgüdüsünü açılımlamış. 

İnsanların müdahele ettiği alışılmadık kafes koşullarında " ihtiyaç" ve "istek" birbirinden ayrışmıştır diyen yazar, " iyi refah" ın yalnızca fiziksel ihtiyaçların karşılanmasından fazlasını ifade ettiğini, hayvan sağlığı üzerinde bir etkisi olmayan ya da hayvanın dikkate almadığı bir gelişmenin hayvan refahını etkilemeyeceğini vurgulamış. doğal seçilimin , tüm ihtiyaçların ve isteklerin karşılandığı kalıcı bir durumu yaşayan hayvanlar değil, o çevrenin doğurduğu farklı istek ve ihtiyaçlar arasında en uygun dengeyi bulan hayvanların yaşayacağı bir mekanizma olduğunu vurgulamış. Aynı şekilde en zor seçimleri yapabilmek için hayvanların donatıldığını da eklemiş. 

Rushen'in ayak sürüme deneyini örnek olarak gösteren yazar, koyunların dahi hoşlanmadıkları bir koşula girmekte "hevessiz" olduğunu ( kırkılma ünitesi yolunda çok yavaş hareket etmek ) ve istedikleri her şeyi öğrenebileceklerini belirterek, onların bir kez ne istediğini ya da istemediğini bilirsek ve ne ölçüde isteyip istemediklerini anlarsak bunun diğer davranışların yorumunu kolaylaştıracağını ifade etmiş. Tüm söylediklerini özetleyen bir sonuç bölümüyle metnini kapatmış. Tarafsız kalmaya çok çabaladığı belli olan metin kimi yerde çelişkilere düşmekle beraber bilimsel ve sağlıklı bir bakış açısı sunuyor. Başka incelemelerde görüşmek üzere.



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder