Ben,Robot İnceleme

Asimov’un en iyi eserlerinden birisi.Robot fenomenine dair kısa hikayelerden oluşuyor ve bir kronolojiyi takip ediyor.Susan Calvin adlı bilimadamının anılarını anlatıyor eser esasında.Kurgu mantık düellolerı şeklinde oluşturulmuş ve durağan ancak doyurucu bulduğumu belirtmeliyim.

Eserde en çok ilgimi çeken alan bir çoçuğun kişisel gelişim evreleri şeklinde bölüştürülmüş robot modellerinin hikayelerinde,gittikçe yaratıcıları olan insanlara bezemesi;bu esnada onlarla yakından ilgilenen kimselerin de soğuk mantık süzgecini aktif kullanması yüzünden robotlaşması motifiydi.Yazar sosyal,etik ve dini göndermelerle süslemiş kitabını.İnsanı bolca eleştirmiş  ve açıklarımızı göstermiş.Eğer Asimov hayranı değilseniz okumakta zorlanacağınız bir kitap.

Asimov’un ünlü robot kanunlarını kurduğu kitap bu.Bu kanunlar Terminator’deki makinaların ayaklanması konseptini  kesin bir şekilde engelliyor.Alt bir kast olarak insanların hizmetçileri ve yardımcıları olma rolünü eksiksiz yerine getirmelerini sağlayan da bu kanunlar.Ancak bu kanunların getireceği zorlukları ve uygulama hatalarını anlatırken yazar,ben bu motifin insan zihninin karmaşıklığına ve problem çözme becerisine açık bir saygı duruşu olduğunu düşünmeden edemedim.Yazarın insanın değerini sorgulamadığını  aksine temel değer,değiştirelemez olarak kabul ettiğini düşündüm.İnsan ırkını eleştirmek için insan olmayan bir referansa ihtiyaç duyduğumuz doğru,Asimov’da bilimadamı arkaplanını ve mantıksal çıkarımlar yapma yeteneğini tam olarak burada güçlü bir şekilde kağıda dökmüş.

İnsanca mantık hatalarına düşen robotlar,şefkat gösterebilen ve başkalarının ihtiyaçlarını kendinde çok önemseyen robotlar üzerinde ufak erdem dersleri verildiğini de düşünmek mümkün.İnsanca özellikler gösterirken insana benzeyen robotlar,kimi yerde metalik iticilikleri kaybediyor;duygusuz ve insani özellikler göstermeyen insanlarsa,robotların olduğu o ruhsuz kabuklar olarak aktarılıyor bazı yerlerde.Bu motiflerin değişimli kullanılması ise kurguyu güçlü ve okunmaya değer kılıyor.

O halde bitiriken Asimov’un ünlü robot kanunlarını bir hatırlatalım:

1-Bir robot,insan yaşantısına asla kast edemeyeceği gibi,etkisiz kalmak yoluyla bile olsa,bir insanı karşı karşıya kaldığı tehlikeyle yalnız bırakamaz.

2-Bir robot,birinci kuralla çelişkili olmaması koşuluyla,verilen tüm emirleri yerine getirmekle yükümlüdür.

3-Bir robot,kendi öz varlığını korumak için birinci ve ikinci kuralla çelişkili olmayan her harekete başvurabilir.

Asimov bu kanunları oluştururken evrensel ahlak kurallarını baz aldığını ifade etmiştir ve görüldüğü üzere insan davranışlarına(erdemli olanlara tabi) aykırı olmadığı görülecektir.Vakıf ve imparatorluk dizisinin temeltaşlarından biri olan bu kitap her bilimkurgu hayranının kütüphanesinde olması gereken bir eser bence.Umarım açıklayıcı olabilmişimdir.Başka incelemelerde görüşmek üzere.