İkinci Vakıf, İsaac Asimov

Katır’ın Vakıf’ı dize getirmesinin üzerinden geçen 5 sene boyunca, 2. Vakıf’ın hayaletini ensesinde hisseden hükümdar en iyi adamlarını ava yollamak da dahil her şeyi yapmaya hazırdır. Bali Channis adlı hırslı genci dönüştürülmüş Han Pritcher ile beraber 2. Vakfı aramaya yollayan katır bir blöfler düellosunun göbeğine hükümdarlığının geleceğini koymuştur... Bilmediği ise gizemli Vakfın sandığından daha yakında ve tüm düzeni değiştirmeye hazır olduğudur.

Katır, genetik bir hata olan varlığını onatmak için tüm galaksiye diz çöktürmeyi kafasına koymuş ve bir bakıma da gerçekleştirmiş olan hüzünlü bir figür. Kısır olması hükümdarlığını sürdürecek çocuklara sahip olmayacağını okura yansıtırken tüm evrene karşı bir sefer düzenleyen bu mutant Napolyon’un kendini kabul ettirmek adına yapabileceğini şeyleri de net bir şekilde gösteriyor. Aşağılık kompleksi ve megalomani arasından sarkaç gibi gidip gelen Katır, zihinsel tecavüzü bir hak olarak görerek insanların düşüncelerini duygularını değiştiriyor ve onları uysal bir tebaa haline getiriyor. Seldon planı’nın esas koruyucuları olan 2. Vakıf gizliden gizliye Katır’a meydan okuyor ve sabırını test ederek kelime anlamıyla bir akıl savaşına zorluyorlar. Telepati kullanan 2. Vakıf ajanları mahremiyet olgusunu ortadan kaldırdıkları için tehlikeli düşmanlar. Katır’ın kibrini yem olarak kullanan 2. Vakıf üzerinden çok başarılı kurgu oyunları yürüten yazar, basit taşra yaşamına özlemi ve pastoral bir romantizmi de metnine katmış.

Vakıf , Vakıf ve İmparatorluk kitaplarında geçen olayların kısa özetini 2. Kitabın kahramanlarından Bayta Darrell’in torunu Arcadia Darrell üzerinden aktaran yazar, Katır’ın ölümünden sonra demokrasiye hızla geçiş olduğunu vurguluyor.  Ufak federasyonlar kurulan, ticaret yasalarının düzeltildiği ve sosyal eşitsizliğin azaltıldığı yeni galakside açıkça 2. Bir Rönesans yaşanıyor. 1. Vakfın politik, 2. Vakfın yönetim birimini oluşturduğu tekrokratik bir oligarşinin temellerini atan Seldon planı’nın selametine en büyük tehdit ise 2. Vakfın varlığından kaynaklanmakta. 2. Vakfın varlığından şüphelenen Vakıf artık temkinli hareket ederek bir durağanlığa kapılıyor. Vakfı saran hurafelerle ve batıl inançlarla dolu tarihi onu başa çıkması zor bir rakip haline getiriyor.

Fizyolojik ve genetik farklılıklar üzerinden güdülen ırkçılığı kınayan ve akademik dogmatizmi eleştiren yazar, bilim evrim geçirmesi ve yenilenmesi gereken organik bir kollektif bilinç düzeyini olduğunu sıklıkla vurgulamış.İnsan biçimcilik ve din sorgusunu güçlü yürüten yazar, 2. Vakıf üzerinden son derece Makyavellist önermeler sunmuş. K. Dick kadar başarılı akıl oyunları yöneten ve gerçeği sorgulatan metin, her kitabından olduğu gibi determinizm ve özgür irade tartışması yürütmüş : “ Kişi kukla olmadığını ne zaman ve nasıl anlayabilir?”  Gizemi aralamaya yönelik tüm çabalar boşa çıkarken polisiye yönü ağır basan  arayış öyküsü daha muhteşem bir kurgu oyunuyla son buluyor. Plan’ın eski haline gelmesi için ince ayarlamalar 2. Vakfın yok edildiği ilüzyonu yaratarak tüm kurguyu başlangıç noktasına götürüyor. Seldon Planı artık kaldığı yerden işlemeye devam edebilir...