Yıl 10191. canopus'un 3. gezegeni olan Arrakis'e Atreides hanedanından Dük Leto atanır. Harkonnen hanedanıyla kan davaları olan bu aile, Arrakis ve baharat üretiminden sorumludur artık. Ancak Harkonnen hanedanı bu önemli stratejik pozisyon ve üründen vazgeçmek niyetinde değildir. İmparatorluğa ve Lonca'ya ödenecek cüzi rüşvetler karşılığında Harkonnen hanedanı Atreides'lerin soyunu kırmak için operasyon başlatır. Ancak başarılı olamazlar. Paul Atreides ve annesi kurtulurlar. Paul ileride Arrakis'in yerli halkının güveni elde edip liderliğini ele geçirecek ve savaşı Harkonnen'lere taşıyacaktır.
Yazarın, 19. yy da hakim olan Yaradılış merdivenine imada bulunan, insanı yücelten önermeleri " akış" pasajında görülebilir. sosyal etiket ve statü bildirgelerini sıklıkla ve incelikle kullanan yazar, ortaçağ motiflerini uzak geleceğe çok tezat gelmeyecek şekilde taşımayı başarmış. Teknoloji ve vahşi kapitalizm eleştirisi Baron Harkonnen üzerinden işlenmiş. Makinelerin yükselişi ve bastırılan isyan motifleri, insan merkezli kurguyu destekleyen öğeler olarak okurun karşısına çıkıyor. Yazar kimi yerde Freudyen önermelere başvursa da, kurgusunu daha çok Jung metaforları üzerinden kurmuş. Eril ve dişil bileşenleri olan bilindışı öğeleri Bene Gesserit'lerle ilgili olan pasajlarda kullanılmış. Aristo göndermesinde bulunan yazar, Harkonnen baronu üzerinden tahakküm ve tüketim metaforlarını kurgulamış.
Entrikalar ve detaylı kurgu örgüsü, çevresel faktörlere göre biçimlenmiş sosyal temalar ve yaşam şartlarını incelikli bir şekilde aktaran yazar, eserini sağlam temellere oturtmuş. Liebig'in minimum kuramını açılımlayan pasaj son derece başarılı. Ekoloji bilgilerini kullanmaktan çekinmeyen yazar, Kopenhag Yorumu üzerinden geleceğin okunabileceği önermesinde bulunmuş. Müeddib'in gelecek yorumlamaları üzerinden determinizm ve özgür irade sorunsalını ele alırken Heisenberg'in belirsizlik kanuna gönderme yapmış ve gözlem sorunsalını irdelemiş. Schrödinger'in kedisine gönderme Müeddib'in kum solucanı ile sınavında rahatça görülebilir.
Kurduğu ekoloji ve yaşam şartlarını eklerde detaylı biçimde açıklayan kurgu, başından sonuna akıcı bir nitelikte okunuyor. Müeddib'in lider olarak yalnız bırakılması, tebaasından kopmamak için gösterdiği gayret kayıtsızlığa ve kibre gömülmemek üzere yorumlanabilir. Din sorgusunu Bene Gesseritler üzerinden yapan yazar, çok sayıda dini gönderme yapıyor ve mitlerin, efsanelerin insan algısı üzerindeki etkilerini tartışıyor. Harkonnen'lerin hakir gördüğü Fremen ırkına yakınlaşması ve liderleri olması sürecinde Müeddib, ırkçılığa karşıt bir figür olarak yorumlanabilir. Bene Gesseritlerin insan ıslahı yoluyla tüm bir ırkı kontrol etme çabası, elitizmin yerildiği pasajlarda görülebilir.
Yazarın canlı kurgusu, incelikli örgüsü ve detaycılığı eserin en büyük artıları. Bilim kurgu açısından en büyük eserlerden biri olan bu kitap kesinlikle okunmalı. Başka incelemelerde görüşmek üzere.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder